Zaproszenie na wystawę

plakat marianka sBurmistrz Pasłęka oraz Parafia św. Józefa w Pasłęku serdecznie zapraszają na wernisaż wystawy pt. "Kościół w Mariance 2008-2020, efekty prac konserwatorskich". Uroczystość otwarcia poprzedzi Msza Święta koncelebrowana przez księdza Dariusza Kułakowskiego. Otwarcie wystawy odbędzie się 1 października 2020 o godz. 17:00 w kościele św. Piotra i Pawła w Mariance.

 

 

 

KOŚCIÓŁ Św. PIOTRA I PAWŁA w Mariance, Gmina Pasłęk

Filia Rzymsko-katolickiej Parafii p.w. św. Józefa w Pasłęku

Architektura:

  • Gotyk ceglany (1342-1520), fundacja krzyżacka, z niewielkimi późniejszymi przeróbkami

Wyposażenie:

  • gotyckie tabernakulum ścienne w prezbiterium (1425-1450)

  • gotyckie malowidła na ścianach nawy (1440 – 1460)

  • barokowy ołtarz w prezbiterium (1682)

  • barokowa ambona z prawej strony łuku tęczowego (1692)

  • barokowe baptysterium w południowo-wschodnim narożniku nawy (1692)

  • barokowa płyta nagrobna w prezbiterium (1730)

  • organy na tle malowanej kotary, zachodnia ściana kościoła (1853)

  • ławki (po 1893)

CHRONOLOGIA:

  • 1304/12 nadanie przywileju wsi Marianka (komtur elbląski Heinrich von Gera),

  • 1334 odnowienie przywileju, powołanie proboszcza (ks. Hildebrand),

  • 1342-1365 budowa niewielkiej murowanej świątyni (obecne prezbiterium) z wolnostojącą, drewnianą dzwonnicą,

  • 1407 ufundowanie dzwonu zawieszonego ówcześnie jeszcze w drewnianej dzwonnicy,

  • ok. 1400-1440 budowa nawy i krucht; w ścianach nawy liczne wnęki, w obu kruchtach pomieszczenia na piętrze, otwarte na kościół; budowa pierwszych dwóch kondygnacji murowanej wieży, osadzono na nich drewnianą konstrukcję dzwonną z wcześniejszej dzwonnicy,

  • 1425-1450 wykonanie tabernakulum z malowanym wizerunkiem Chrystusa Umęczonego na wewnętrznej stronie drzwiczek, wmurowanego w północno-zachodnią ścianę prezbiterium

  • 1440-1460 wykonanie dekoracji malarskiej nawy (w kilku etapach): scena Zwiastowania NMP i Posłania Syna Bożego (ściana tęczowa), cykl postaci 12 Apostołów (południowa i północna ściana nawy), wizerunek św. Marii Magdaleny (północna ściana nawy), Matka Boża z Dzieciątkiem (pierwsze od wschodu okno w południowej ścianie nawy); przedstawienia figuratywne dopełnia bogata dekoracja ornamentalna i motywy heraldyczne,

  • ok. 1474 wzniesienie nowej, dębowej konstrukcji dzwonnej powyżej II kondygnacji wieży oraz budowa sosnowej konstrukcji wieży wraz z więźbą dachu wieży; górne, drewniane kondygnacje wieży w jakiś czas później omurowano nadając jej obecną formę,

  • ok. 1515-1520 wzniesienie kryształowego sklepienia nad prezbiterium, otynkowanie ścian prezbiterium,

  • 1525 Reformacja – zmiana kontekstu wyznaniowego kościoła; od tej pory kościół funkcjonował jako parafialna świątynia luterańska,

  • przypuszczalnie po 1525 (lub już wcześniej) zamalowanie malowideł w nawie,

  • ok. 1620-1650 zamurowanie wnęk w wewnętrznych ścianach kościoła, położenie posadzki z kwadratowych, nieszkliwionych płytek ceramicznych, powiększenie okien (I faza),

  • 1680 proboszczem (pastorem) zostaje Wawrzyniec Matzke,

  • 1682 wykonanie ołtarza,

  • 1692 wykonanie ambony,

  • 1692 wykonanie baptysterium: ozdobnej drewnianej przegrody otaczającej przestrzeń wokół chrzcielnicy, umieszczonej na murowanym podeście w południowo-wschodnim narożniku nawy, w pobliżu ambony,

  • 1699 wykonanie barokowych organów (później przeniesionych do kościoła w Pomorskiej Wsi),

  • 1723 przykrycie nawy stropem, powiększenie większości okien (II faza),

  • 1730 umiera proboszcz Wawrzyniec Matzke (jego płyta nagrobna znajduje się obecnie na południowej ścianie w prezbiterium),

  • 1853 nowe, romantyczne organy (obecne), przebudowa empory organowej i empor bocznych,

  • 1892-1893 remont kościoła, m.in. wymiana pokrycia dachu, wymiana stolarki okiennej, powiększenie drzwi wejściowych w obu krucht; odkrycie i częściowe odsłonięcie GOTYCKICH MALOWIDEŁ ŚCIENNYCH,

  • 1945 koniec II wojny światowej – ponowna zmiana kontekstu wyznaniowego, odtąd aż do dnia dzisiejszego kościół funkcjonuje jako filialna świątynia Rzymsko-katolickiej Parafii św. Józefa w Pasłęku,

  • po 1945 położenie nowej posadzki z barwnych płytek pozyskanych z ruin Elbląga, usunięcie bocznych empor, demontaż baptysterium i wykorzystanie jego części do wzniesienia dwóch bocznych ołtarzy, część elementów uległa zniszczeniu lub zaginęła; obecnie trwają prace nad przywróceniem mu pierwotnego wyglądu,

  • 2007 początek trwających do dziś prac konserwatorskich i restauratorskich; wykonano m. in. wymianę pokrycia dachu, usunięcie wtórnej posadzki i wykonanie nowej nawierzchni z cegły rozbiórkowej, z wykorzystaniem odzyskanych podczas prac historycznych płytek ceramicznych z XVII-wiecznej posadzki, konserwację i restaurację XIX-wiecznej malowanej kotary za prospektem organowym, odsłonięcie i konserwację średniowiecznych malowideł ściennych; zrealizowano też wstępne etapy konserwacji ambony i (częściowo odtworzonego) baptysterium. Prace przy średniowiecznym wystroju malarskim kościoła oraz przy ambonie i baptysterium są kontynuowane.

Realizacja prac możliwa jest dzięki wielkiemu zaangażowaniu Parafii św. Józefa w Pasłęku, wkładowi pracy mieszkańców Marianki oraz znaczącemu finansowemu wsparciu m. in. Miasta i Gminy Pasłęk, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warmińsko-Mazurskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Niemiecko-Polskiej Fundacji Ochrony Dóbr Kultury z funduszy Republiki Federalnej Niemiec i prywatnych ofiarodawców z Niemiec.